Çoğu yetişkin için yıkanmak kişisel ve mahrem bir
faaliyettir. Bakımı üstlenen kişilerin yardım önerirken ya da demanslı bir
kişiyi temizlenmeleri için ikna etmeye çalışırken dikkatli ve duyarlı olmaları
gerekir. Kişinin saygınlığına dikkat etmek önemlidir. Çoğunlukla en çok işe
yarayanı esnek bir yaklaşımdır. Aşağıda birkaç öneri bulacaksınız.
Hastalık ilerledikçe demanslı kişi
yıkanması için hatırlatmalara ya da yardıma ihtiyaç duyacaktır. Bazen bu konuda
isteksiz olurlar ve onları cesaretlendirmek için strese sokmayacak yollar
bulmanız gerekir. Eğer kişiyi yıkanması için ikna edemiyorsanız ya da sizin
verebileceğinizden daha çok yardıma ihtiyaç duyuyorlarsa size tavsiye
verebilecek ya da yardım ayarlayabilecek bölge hemşirenizle bağlantıya geçin.
Doktorunuz sayesinde bölge hemşirenizle bağlantı kurabilirsiniz.
Gerekli oldukça kişinin elleri ve
yüzü yıkanmalıdır. Kol altları, bacak araları gibi bölgeler ya da kadınların
göğüs altları gibi kapalı yerlerin temiz ve kuru tutulduğundan emin olduğundan
emin olmak önemlidir. Aksi taktirde rahatsızlığa yol açabilecek cilt
enfeksiyonları ortaya çıkabilir.
Mümkün olduğu kadar uzun süre
kişinin kendi başına yıkanması için onu yüreklendirin.
·
Yıkanması gereken bölgeyi
nazikçe işaret ederek ya da ona sabun ya da havlu uzatarak bir sonraki adımı
hatırlatmayı deneyin.
·
Demanstan önce sahip
oldukları yıkanma rutinlerine devam edin. Örneğin, her sabah duş almak ya da
aradaki günlerde ayakta yıkanarak haftalık banyolar yatak odasında soyunmak ya da belli havluları
kullanmak gibi.
·
Yerin kaygan olup
olmadığını kontrol edin.
·
Soyunmadan önce odanın
sıcak olduğundan emin olun. Yaşlı insanlar sıcak ve soğuğa karşı daha duyarlıdırlar.
·
Banyonun ya da duşun su
sıcaklığını kontrol edin. Su çok sıcak olmamalıdır.
·
Banyonun kapısının
kilitlerini çıkartın ya da dışardan açılabilecek kilitlerle değiştirin. Kişi
kendini içeriye kilitleyebilir ve panikleyebilir ya da yıkanmak için banyoya
girip nerede olduğunu unutabilir.
Eğer bir kişiye yıkanması için
yardım ediyorsanız bunu mümkün olduğu kadar hoş ve rahatlatıcı hale getirmeye
çalışın.
·
Başlamadan önce her şeyin
yerli yerinde olduğundan emin olun.
·
İletişim kurma fırsatını
değerlendirin ve eğer gerekiyorsa ilerledikçe her aşamayı açıklayın
·
Soyundukları zaman ciltte
herhangi bir kızarıklık, yara ya da pişik olup olmadığını kontrol edin.
Bunların doktorunuza bildirilmesi gerekir.
·
Hafif bir sabun kullanın ve
bütün kalıntıların durulandığından emin olun.
·
Özellikle kıvrım yerlerinin
iyice kurulandığından emin olun aksi taktirde cilt kızarır ve yaralar meydana
gelir.
Bazı yardımcı donanımlar ve
ekipmanlar kişinin yıkanmasını kolaylaştırmaya yardımcı olabilir ve demanslı
kişinin daha güvenli ve kontrollü hissetmesini sağlar. Kişisel şartlara bağlı
olarak, yardımcı ekipman şunlar olabilir:
·
Küvete girip çıkmak için
tutunacak kollar
·
Duş teknesi, küvet ya da
tuvalette tutunacak kollar
·
Kaymayacak duş ya da banyo
paspasları
·
Bir banyo taburesi ya da
duş iskemlesi
Demanslı bazı kişiler yıkanmanın
çeşitli yönleriyle ilgili kaygı duyarlar:
·
Derin banyo suyundan endişe
duyabilirler ama sığ bir su ya da bir banyo taburesiyle rahatlayabilirler.
·
Duş başlığından akan suyun
tazyikinden korkabilirler ancak elde daha kontrol edilen tutulabilecek duş
başlıkları ile mutlu olabilirler.
·
Kendilerine hakim
olamadıkları için utanabilirler ve bir “kazayı” gizlemek için yıkanmayı
reddedebilirler. Rahatlatılmaya ihtiyaç duyacaklardır.
·
Varlığınızdan utanç
duyabilirler. Bazen bir bölgeyi yıkarken diğer bir bölgeyi kapatmak gibi
stratejiler utançlarını yenmelerine yardımcı olabilir.
·
Kendi başlarına
bırakıldıkları için kaygı duyabilirler ve sizin her zaman onun yanında
kalacağınız yönünde rahatlatılmaya ihtiyaç duyabilirler.
Saçları düzenli olarak yıkamak
kişinin daha iyi hissetmesine ve görünmesine yardım eder. Elde tutulabilen bir
duş başlığı kullanmak bunun en kolay yoludur. Bazen demanslı kişiler bu rutini
hatırladıkları için saçlarının bir berber tarafından yıkanmasını tercih
edebilirler. Bazı berberler eve gelmektedir.
Kişinin tuvalete gittikten sonra
kendisini önden arkaya doğru sildiğinden
emin olun ya da bunu yapabilmeleri için ona yardım edin. Eğer bir “kaza”
olmuşsa yumuşak sabun ve ılık suyla yıkayın ya da bir eczaneden alabileceğiniz
bebek mendillerini kullanın.
Kişi yıkanma konusunda isteksiz
olduğunda bazen bir yaklaşım bazen de bir başkası işe yarayabilir. Kişinin ruh
haline ve demansın ağırlığına göre yaklaşım değişebilir. Ne olursa olsun sakin
kalmaya ve başa çıkmak için tartışma ya da çatışma içermeyen bir yol bulmaya
çalışın.
·
Kişi banyo yapmak ya da
temiz kıyafetler giymek gibi nazik bir hatırlatmaya ya da olağan bir yaklaşıma
tepki gösterebilir.
·
Kişi dışarıya çıkacaksanız
ya da bir ziyaretçi gelecekse yıkanmaya ikna olabilir.
·
Bu bir zaman sorunu
olabilir. Örneğin, siz önerdiğiniz zaman buna sertçe karşı koyabilir ancak biraz
sonra daha uysal davranabilir ya da kendilerini günün belli saatlerinde
yıkanmaya hazırlamış olabilirler.
·
Kişinin aklının karıştığı
durumlarda işi kısım kısım yapmak yardımcı olabilir. “Hadi yıkanalım” demek
yerine “Giysilerini çıkarmana yardım edeyim” diyebilirsiniz.
·
Eğer küvet banyosu ya da
duşlar çatışma ya da strese sebep oluyorsa banyoya girmeden bir temizleme
yeterli olabilir. Kişinin hepsini bir seferde ya da günün farklı zamanlarında
parça parça yapmasına yardım etmek daha kolay olabilir.