Alzheimer’s Disease Society Ekim 1997

Etkinlikler

Demanslı kişinin hala hoşlandığı etkinlikler bulmasına yardım edebilirseniz kendinizinki kadar onun yaşam kalitesini de yükseltebilirsiniz. Onların değişen ruh hallerine ve becerilerine uygun etkinlikler bulmak için yaratıcı ve esnek olmalısınız.

Dikkatle seçilmiş etkinlikler onlara güvenli bir rutin çerçevesinde teşvik ve çeşitlilik yaratır ve demanslı kişilerin kendilerinden daha emin olmalarını sağlar. Etkinliklerin aşağıdaki şekillerde olmasına dikkat ediniz;

· kişinin başarısız olmaktan korkmayacağı ya da sonuçları yüzünden yargılanmayacağı şekilde

· onları yüreklendirici ve övücü şekilde

Demanslı kişiler kendilerine etkinlik yaratma becerilerini yavaş yavaş kaybedebilir. Erken dönemlerde önerilere karşılık verebilirler. Daha sonraki dönemlerde daha fazla teşvik edilmeye ve yardıma ihtiyaç duyabilirler.

Hangi etkinlikler işe yarayabilir

· Etkinlikler, kişilerin becerilerini korumalarına ve onlara başarma duygusunu vermeye yardımcı olabilirler.

· Kişilerde ilgi uyandırabilir, eğlendirebilir, kişinin kendini daha iyi hissetmesine, daha dikkatli ve olup bitenlerle daha ilgili bir hale gelmesine yardımcı olabilirler.

· Resim yapmak ya da eski fotoğraflara bakmak gibi etkinlikler demanslı kişilerin duygularını ifade etmesine yardımcı olabilir, dolayısıyla onların tepkilerine karşı duyarlı olunuz.

Bakımı üstlenen kişi için yararları

· Bakımı üstlenen kişilerin zorlandıkları davranışların bazıları sıkıntıdan ya da üzüntüden kaynaklanabilir. Bu gibi davranışlar kişi meşguliyetinden memnunsa azalabilir ya da tamamen kaybolabilir.

· Eğlenceli bir etkinlik, demanslı kişiyle ilişkiye girmenizi sağlayacak ve sizi daha yakınlaştıracak yollar bulmanıza yardımcı olabilir.

Hatırlanması gerek ipuçları

· Genellikle en iyisi basit etkinliklerdir, özellikle demans arttıkça. Heyecan yaratacak etkinlikler aramaya çalışın ama şaşırtacağı için çok zorlu ve seçenekli etkinliklerden kaçının.

· Demans etkisindeki kişiler genellikle mizah duygularını korurlar. Onlarla gülmek için fırsat kollayın.

· Demans etkisindeki kişiler herhangi bir süre için konsantrasyonlarını korumakta zorlanabilirler dolayısıyla kısa süre için yapılan etkinlikler genellikle daha tatmin edici olur.

· Demansın ileriki safhalarında kişiden karşılık alabilmek konusunda çok zorlanabilirsiniz. El masajı ya da birlikte müzik dinlemek gibi günü bölecek ve kişiyle iletişim kurmanızı sağlayacak basit etkinlikler düşünün.

Etkinlik önerileri

Bazı kişiler piyano çalmak, okumak, marangozluk yapmak ya da dikiş dikmek gibi daha önce zevk aldıkları etkinlikleri yapmaya devam edebilirler ve ihtiyaçları olan şey sadece biraz teşviktir. Bazılarıysa daha önce yaptıkları etkinlikleri çok zor bulabilir ya da bunları aynı standartta yapamadıkları için mutsuz olabilirler. Bu etkinlikleri adapte etmeniz ve basitleştirmeniz ya da zevk alabilecekleri yenilerini bulmanız gerekebilir.

Diğer bakıcılar domino, dokuztaş oynama, resim yapma ya da hamurla şekiller yapma gibi uygun aktiviteler önerebilirler.

Egzersiz

Mümkünse her gün temiz havada yürümek muhtemelen en iyi egzersiz şekli olduğu kadar genellikle zevklidir de. Müzikle egzersiz yapmak zinde kalmanın bir başka iyi yoludur ve genellikle kişinin moralini düzeltmeye yardımcı olur.

Alternatif olarak, eğer ikiniz de dans etmeyi seviyorsanız biraz yer açın ve sevdiğiniz müziklerle dans etmeyi deneyin. Kişi adımları hatırlayabilir ve bu becerisini koruyabildiği için haz duyabilir. Adımları hatırlayamıyorsa, doğaçlama yapabilirsiniz.

Bir topla ya da balonla oynamak gibi oyunlar neşeli bir şekilde yaklaşıldığında egzersiz olabilir.

Müzik

Müzik dinlemek uzun bir süre için bir zevk olabilir. Siz yokken kişinin dinleyebilmesi için sevdiği parçaları kaydedebilirsiniz. Kişinin gençlik zamanlarının popüler şarkıları genellikle daha değerlidir. Kişi şarkının sözlerine eşlik edebilir ya da ikiniz birlikte söyleyebilirsiniz.

Dışarı çıkmak ve gezinti

Mümkün olduğu kadar dışarıya çıkmanız her ikiniz için de iyidir. Bir kafede bir fincan çay içerek parkta bir yürüyüş yapmak, bir bahçeye ya da yerel müzeye gitmek ortamın değişmesine ve sohbet konusu olmasına yardımcı olduğu kadar diğer insanlarla iletişim kurmanızı da sağlar.

Hayvanlar

Demans etkisindeki bir çok kişi özellikle okşayabilecekleri kedilere ve köpeklere olmak üzere hayvanlara iyi tepki gösterirler. Eğer bir ev hayvanınız yoksa bir arkadaşınızdan ya da komşunuzdan hayvanlarını getirmelerini isteyebilirsiniz.

Televizyon

Demans ilerledikçe televizyon gittikçe kafa karıştırıcı hale gelebilir. Eğer televizyon izlemeyi seviyorlarsa televizyonu uzun süre açık bırakmak yerine takip edebilecekleri, sevdikleri birkaç program seçmeye çalışın.

Geçmişi anımsatacak şeyler

Demans etkisindeki insanlar genellikle yakın tarihte olan olaylardan çok gençliklerine ait olayları daha kolay hatırlarlar. Eğer eski anıları canlandıracak yollar bulabilirseniz daha canlı ve ilgili olduklarını görebilirsiniz. Bunlar:

· Eski fotoğraflara ya da doğum, evlilik belgeleri, madalyalar ya da ödüller, eski davetiyeler ya da kartpostallar gibi hatıralara bakmak olabilir.

· Yıllarca saklanmış kıyafetler, ayakkabılar ya da çantalar kadar eski bir pudra kutusu, kol düğmeleri ya da deniz kabukları gibi parçalar ya da değerli eşyalar anıları canlandırabilir.

· Eski arabalar, eski film yıldızları ya da gittikleri yerler gibi ilgilerini çekecek kitapların resimlerine bakmak olabilir. Yerel kütüphanenizden kitap ödünç alabilirsiniz.

Duyuları canlandırma

Demans ilerledikçe ve sözlü iletişim zorlaştıkça duyuları gerektiren etkinlikler daha da önem kazanır.

· Yumuşak kumaş parçalarına dokunmak, okşamak ya da sarılabilecekleri bir oyuncak genellikle huzur verir. Nazik bir el masajı rahatlatıcı bir iletişim sağlayabilir.

· Geçmişte hoşuna giden eski moda şekerlemeler, değişik yiyecekler ya da içecekleri tatmak anıları geri getirebilir.

· Çiçekleri, bir parfümü koklamak ya da çekilmemiş kahve, taze ekmek gibi özel kokuları almak mutluluk verebilir.

· İsteğe bağlı olarak farklı türlerde müzikler dinlemek rahatlatıcı ve eğlendirici olabilir.

· Birlikte güzel bir manzaraya bakmak son derece tatmin edici olabilir. İleriki dönemlerinde bir araba ya da japon balığı akvaryumu ilgi odağı haline gelebilir.

Ev içinde ve bahçede yardım önerileri ve sosyal etkinlik önerileri Becerileri Koruma adlı tavsiye listesinde verilmiştir.